रेजिनाले ‘क’ लेखिन् ।
Partiman Siwa, born in Chirang Bhutan in 1972 and lived his early days at Daifam Bhutan, is one of the first to appear and pass SLC (School Leaving Certificate- a secondary level school education) examination in the early 90s in Bhutanese Refugee Education history. Since then, after receiving proper literary nourishment and education from the then ‘Nepali Bhaasaa Parishad-Bhutan’ (which was subsequently reformed in 2011 to Literature Council of Bhutan), has developed a strong lineage towards Bhutanese Nepali literature.
From those early days, he has committed himself in writing poetry and other literary works contributing to Bhutanese Nepali literary field. His first published book “dobharu” (Nepali: डोबहरू) in 2001 established him as a dynamic poet. After completing his higher secondary education from Biratnagar, he earned a BS in Biology (Zoology) from Bhadrapur, Nepal.
Presently, resettled in Ohio, America, he is still giving continuity in his literary works with a stronger presence. He believes in preserving the mother tongue “Nepali” and its literature and handing it to our coming generations and so on.
प्रतिमान सिवा
ओहायो, अमेरिका
स्कुल छुट्टी हुने बेला भई सकेको थियो । रेजिनाकी मम्मी अघिदेखि उनैलाई पर्खेर बसिरहेकी थिइन् । रेजिना आज निक्कै खुसी र उत्साहित देखिन्थिन् ।
‘हाई मम्मी ‘ । अमेरिकाको नयाँ जीवनशैलीमा रत्तिदै गएका आम नेपाली बाल-बालिका झैँ साबिक अभिवादन गर्दै आमा-छोरी गाडीमा बसे ।
“छोरी किन आज निक्कै खुसी देखिन्छ्यौ नि तिमी ?” रेजिनाकी आमाले गाडी चलाउँदै सोधिन् ।
“अनि कि मम्मी…….. , आज स्कुलमा मेरो टिचरले इस्टरको बारेमा कथा भन्नु भयो । कस्तो…… मज्जा आयो।” रेजिनाले एकै सासमा आफू खुसी हुनुको कारण आफ्नी आमालाई सुनाइन् ।
“मम्मी……. ! हाम्रो ब्याकयार्डमा पनि बन्नी (खरायो) आउँछ है । अस्ति मैले एउटा कस्तो क्युट (राम्रो) बेबी बन्नी देखेको थिएँ ।“
“आउँछ त छोरी , किन ?” आमाले सोधिन् ।
“किन भने नि………, बन्नीले इस्टर एग ल्याउँछ नि त म सुतेको बेला । त्यो इस्टर एगमा त कस्तो….. राम्रो राम्रो मिठाई र खेलाउनाहरु हुन्छन् ।“
यती कुरा हुँदा सम्ममा आमा-छोरी घर आइपुगेका थिए ।
“ल छोरी नानु, तिमी दिनभरि स्कुलमा पढेर थाकेकी छ्यौ । जाऊ, लुगा फेर, हात-खुट्टा धोऊ अनि म खाजा तयार गरिदिन्छु है ।“ आमाले प्रेमपूर्वक भनिन् ।
“हुन्छ मम्मी ।“
रेजिनाले स्कूल जाँदा बोक्ने आफ्नो झोला (ब्याक्-प्याक) सोफामै फ्याँकेर कोठामा गई लुगा फेरिन् अनि हात-खुट्टा धोएर बाहिर डेकमा (बरण्डा) भएको स्विङ्गमा गएर बसेको मात्रै थिइन् , आमाले नास्ता ल्याइदिइन् ।
“मम्मी…., प्लिज्………, म यत्ति धेरै खान सक्दिन ।“
“खाऊ छोरी, खाऊ।”
पेपर-प्लेटमा अण्डा हालेर घिउमा फ्राई गरेको भात, दुई चाना गाजर र एक ग्लास दूध खाँदै पर पर बारीमा हेर्दै के के सोच्न थालिन् रेजिना । दिनभरि स्कुलमा खेल्दै उफ्रँदै लेख-पढमा व्यस्त भएकाले रेजिना धेरै थाकेकी थिइन् । खाँदा खाँदै पिङमै भुसुक्कै निदाइछन् ।
० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ०
रेजिनाले आफ्नो शाही ताज शिरमा मिलाउँदै राजगद्दीमा बस्दै गर्दा झल्याँस्स आफ्नो आँखाले विश्वासै गर्न नसक्ने दृश्य देखिन् । एकचोटी आँखा मिचिन् र फेरि नियालेर हेरिन् । पक्का हो! उनलाई कुनै धोका वा भ्रम भएको होइन । उनका आँखाका सामु ड्याडी बन्नी, मम्मी बन्नी अनि बेबी बन्नी आ-आफ्ना हातमा अति चम्किला र सुन्दर सुन्दर इस्टर एगले भरिएका डाली (बास्केट) बोकेर सरासर उनकै महल तिर प्रवेश गर्दै थिए । रेजिना हर्षले गद् गद् भइन् । जुरुक्क उठिन् र दगुरेर ती बन्नीहरुतिर लागिन्।
“राजकुमारी ! नकुदी बक्सियोस् । हुकुम गर्नुहोस् , हामी हाजिर छौँ सरकारको सेवामा ।” राजकुमारीका सुसारेहरूले पनि पछि पछि दगुर्दै भने ।
राजकुमारीले नसुनिकन बन्नीहरुको अगाडी पुगेर घुँडा टेकी बन्नीलाई विनम्र अनुरोध गरिन् ।
“बन्नी ! प्लिज…….. मलाई त्यो चमकदार इस्टर एगको टोकरी दिनुस् । पक्कै पनि तपाईँहरूले त्यो मेरै लागि ल्याउनु भएको होला ।”
“हुन्न राजकुमारी, हामी यो हजुरलाई दिँदैनौँ तर हजुरको महलभित्र कहीँ लुकाएर राख्नेछौँ। हजुरले आफै खोजेर भेट्टाउनु पर्ने छ अनि मात्र ती उपहारहरू पाउनुहुनेछ ।”
यती भनेर बन्नीहरु सरासर राजकुमारीको महलभित्र पसे । राजकुमारीको मन खिन्न भयो ।
केही बेरपछि बन्नीहरु रित्तै फर्केर जाँदै गर्दा राजकुमारीले बाई भनिन् ।
“राजकुमारी ! आज्ञा होस्, हामी ती अण्डाका बास्केटहरू खोजेर ल्याउनेछौँ,” सुसारेहरूले भने ।
“होइन, म आफैँ खोज्छु ।”
राजकुमारी हस्याङफस्याङ गर्दै महलको कुना काप्चा सबै चहार्न थालिन्। बल्ल-तल्ल खोजेर तीन वटा बास्केट लिएर आइन् र उनका सुसारेहरुसङ्ग बसेर एक एक गर्दै बडो उत्सुकताका साथ ती इस्टरका अण्डाहरू खोल्न थालिन् । अण्डा खोल्दै जाँदा राजकुमारी छक्क परिन् किनभने ती अण्डाहरू भित्र त अनौठा अनौठा आकारका खेलाउनाहरु पो रहेछन् । ती खेलाउनाहरुलाई ओल्टाई पल्टाई एकदम राम्रो गरी नियालिन्, सुम्सुम्याइन् । एकदम राम्रो, खेलाऊ खेलाऊ परेका, एकदम आकर्षक अनि चमकदार रहेछन् । तर ती खेलौना के आकारका हुन् भन्ने कुरा उनलाई थाहा भएन। त्यसैले पत्ता लगाउने अठोट गरिन् । यी खेलाउनाहरु के वस्तु हुन् त? रुख-पात पनि होइन, चरा-चराचुरुङ्गी पनि होइन, कुनै जनावर पनि होइन । के चैँ हो त? दरबारमा हल्ली खल्ली भयो । अन्तमा दरबारका विद्वान पण्डितलाई राजकुमारी सामु हाजिर गराउने र बन्नीले दिएका उपहारहरू के हुन् त भनी रहस्य खुलाउने हुकुम भयो ।
केही बेर पछि पण्डित राजकुमारी अघि उभिए ।
“ल ! पण्डित बा…….. ! भन्नुहोस् यी अनौठा तर राम्रा खेलौनाहरू केका आकारका हुन् त ?” आदेश गरिन् राजकुमारीले ।
खेलौनाहरू समाउँदै हेरेर मुसुक्क हाँस्दै पण्डितले भने, ” राजकुमारी……. ! यी खेलाउनाहरु त नेपाली भाषाका वर्णमालाहरू पो रहेछन् ।”
राजकुमारी सहित सबै जना छक्क परे ।
” के हो त वर्णमाला भनेको ? अनि मलाई यस्तो उपहार दिनुको मतलब के हो त ?” राजकुमारीले सोधिन् ।
“राजकुमारी…… ! यो तपाईँ-हामीले घरमा, समाजमा र देशमा हाम्रा पुर्खाहरूको पाला देखिनै बोल्दै आएको भाषा हो जसलाई हामी नेपाली भाषा भन्छौँ । त्यही नेपाली भाषाको पहिलो अक्षर ‘क‘ हो यो खेलौना । बन्नीले यो तपाईँलाई उपहार दिनुको कारण चैँ, अब राजकुमारीले नेपाली भाषा सिक्नु पर्छ । यो हाम्रो मातृभाषा हो। त्यसैले पढ्नु पर्छ । लेख्न सिक्नु पर्छ । हरेक नेपाली भाषीले नेपाली पढ्नै पर्छ राजकुमारी अनि गौरव गर्नु पर्छ ।”
राजकुमारी छक्क पर्दै पण्डितका कुरा सुनिरहेकी थिइन्, हठात् उनले छुट्टै तर परिचित आवाज सुनिन् ।
० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ० ०
“ए ! छोरी त खाँदा खाँदै निदाइछिन् ।” मम्मीले छोरीलाई सुम्सुम्याउदै भनिन् ।
“मम्मी, कस्तो……. डिस्टर्ब गर्नु भयो । कस्तो…. राम्रो…. सपना देखिरहेको थिएँ म।” आँखा मिच्दै जिउ तन्काउँदै रेजिनाले आमालाई भनिन् ।
“अनि के देखेऊ त छोरी सपनामा त्यस्तो राम्रो ?” आमाले सोधिन् ।
जिउभरि लागेको भातको सिता टक्टक्याउँदै जिज्ञासु नजरले मम्मीलाई हेरिन् ।
“ए साँची, मम्मी….. ! नेपाली भाषा कस्तो हुन्छ अनि कसरी पढ्नु पर्छ अनि किन पढ्नु पर्छ? तपाईँलाई नेपाली पढ्न र लेख्न आउँछ मम्मी ? अनि तपाईँहरूले मलाई किन पढ्न-लेख्न नसिकाएको ?” रेजिनाले एकै सासमा धेरै प्रश्न गरिन्।
आमा चकित भैइन् तर यो असल मौका हो भनी सम्झेर छोरीलाई आफ्नो मातृभाषाको महत्त्व बुझाउँदै नेपाली पढ्न र लेख्न सिक्न प्रेरित गर्छिन् ।
“यो अहिले जुन भाषामा तिमी म सङ्ग बोल्दछौ नि छोरी, हो त्यही नै नेपाली भाषा हो । हाम्रो मातृभाषा। एक छिन है नानी । म कलम र कापी लिएर आउँछु है ।”
दगुरेर भित्र गएर कलम र कापी लिएर आइन रेजिनाकी आमा ।
“खोइ, यो कलम समाऊ त । अनि यसरी लेख्नु पर्छ ‘क‘ । नेपाली अल्फाबेटको पहिलो लेटर है छोरी ।”
छोरीको हात समाउँदै नेपाली वर्णमालाको पहिलो अक्षर ‘क‘ लेखाइन् । रेजिनाले नजाने पनि आनन्द मानिन् र खुसीले गद् गद् हुँदै अघि देखेको सपना सम्झिन् ।
“हो मम्मी, यस्तै थियो । पण्डित बाले ‘क‘ भन्थे ।”
“हन, के भन्छिन् मेरी छोरी आज ?” रेजिनाकी मम्मी तीन छक्क परिन् ।