समय र मान्छेहरू

समयको गतिशीलता । मान्छेहरूको दौडधूप । प्रतिस्पर्धै प्रतिस्पर्धा । अहो! समय र मान्छे, कति व्यस्त भएका होलान् । समय र मान्छेमा के भिन्नता छ भन्नु जस्तो ? धर्तीलाई जति हतार हुन्छ अक्षयरेखामा परिभ्रमण गर्न त्यति नै हतार हुन्छ, मान्छेलाई पनि दिनचर्याको वरिपरि फन्को मार्न । सोचेर सोच्नै नसकिने एकरूपता । समयसंग संगै निरन्तर हिँडिरहेको हुन्छ, जीवन पनि । हिँड्ने क्रममा अवरूद्ध कदापि हुँदैन समय । एकपल रोकियोस् न धर्ती, के हाल हुन्छ होला ? धर्ती प्रलयग्निको संघारमा क्षत विक्षात हुन पुग्छ । मान्छेको जीवन पनि त त्यही नै त हो नि, जब हरेक इन्द्रिय र ज्ञानेन्द्रियहरूले विश्राम लिन्छन् तब जीवनको महाप्रलय हुन्छ । जीवनको यात्रा अन्तिम हुन्छ । श्वास प्रश्वासको ढोका बन्द हुन्छ । भनौं मान्छे जीवनको अन्त हुन्छ । यो सबै समयको करतूत त हो नि । अझ आधुनिक युगको अस्त व्यस्तताप्रति सोचनीय दृष्टिकोण राखिनु अति आवश्यक देखिन्छ । एकापटि शोषण, दमन, अन्याय, अत्याचारले सीमा नाघेको छ भने अर्कोतिर समयले निम्त्याएको विध्वांसकारी अस्त्र अनि एटम बमको दुर्दशाले छोड्न सकेको छैन कसैलाई पनि । दिन छिप्पिदै गएपछि रातको संकेत हुन्छ । रात सकिन नपाउँदै अन्योलताले भरिपूर्ण हुन्छ । फसाद पर्छ मान्छेलाई समयसंग पौंठेजोरी खेल्न । हतोत्साहित हुन्छन् मानव मनहरू । अति क्षुव्ध हुन्छन् मानव बस्तीहरू । यसरी उक्लिदै गरेका हुन्छन्, जिन्दगीहरू, समयका सिँडीहरूमा । खोई कुन् गन्तव्य ताकेका होलान् ? साँच्चै, समय र मान्छेहरू एकार्कालाई प्रेम गर्छन् । संगै हिँड्नु दुवैको धर्म हो तर फरक भने छँदैछ । जीवन र मृत्यु पनि त संगै हुन्छन् यसरी समयसंग हिँड्यो भने ।

हुन पनि समय एकलकाँटे हुन्छ । समयसंग हरेक कुराको आयु रित्तिँदै जान्छ । यो त सरासर दुर्भाग्य हो । मान्छेहरूको दूरदशा हो अनि सशक्त अभिशाप हो । समयको अगाडि निडर बन्नै सक्दैन । भन्नै पर्दा मान्छे त समयको दास हो । हरेक पाइलामा समयले मान्छेलाई डो-याँउदै गरेको भेट्छौँ । समयको महायुद्धमा मृत्युले मान्छेलाई निमोठ्दै गरेको पाउँछौँ । वास्तवमा, समयसंगै अन्त हुन्छ मान्छेको आयु पनि । हिँड्ने क्रमलाई निरन्तरता दिन समयको खाँचो भइरहेको हुन्छ । जब समयले आँखा चिम्लिन्छ तब हरेक मानव मनहरू उजाड भइसकेका हुन्छन् । समुद्रका ती ज्वारभाटाहरू शिथिल भइसकेका हुन्छन् अनि सूर्यका किरणहरूलाई बादलले छोपिसकेको हुन्छ । यही बेला, जीवनको अन्तिम पाइला रोकिन्छ । कालन्तरसम्म बिउँझिनै नसक्ने गरेर । भविष्यको सुनौलो बिहानी देख्न नपाउँदै समाप्त हुन्छ मानव चोला । समयको गहिराइमा डुबिसकेको हुन्छ, मान्छेको हक, अधिकार अनि मुक्तिको आकाश फाटिसकेको हुन्छ । यस बखत, मान्छेले समयलाई र समयले मान्छेलाई चिन्न सकेको हुँदैन । यसरी सम्बन्ध विच्छेद हुन्छ समय र मान्छे बीचको ।

हामी राम्ररी जान्दछौं, समय अति मूल्यवान् चीज पनि हो । समयको सही प्रयोगमा मान्छेको जीवन पनि अति मूल्यवान् बन्न सक्छ । त्यसैले समय मान्छेको जीवनको मार्गदर्शक हो । समयले हिँडाएको सही बाटोमा पाइला चाल्यो भने गन्तव्यमा पु-याएर नै छोड्छ । यो त समयको असल पक्ष हो । मानव जीवन पनि कम मूल्यवान् त हुनै सक्दैन । इतिहासमा, हरेक कुराको आविष्कार गरेका हुनाले मान्छेहरू पनि भगवान् सरह मानिन थालेका छन् । भगवान् त सर्वशक्तिमान हो । त्यसैले मान्छेहरूले पनि समयको पाठ सिकेर हजारौं पाइला अघि बडिसकेको पाइन्छ । वास्तवमा, समयले मान्छेलाई कहिले हँसाउँछ अनि कहिले गजबले रूवाउँछ । यो समयको घिनलाग्दो व्यवहार मात्र नभएर मान्छेको जीवनको अलौकिकता अनि विधिको विधान हो भनेर पुष्टि गर्छन् कति विद्वान्हरू । मान्छेलाई धेरै ठूलो काम गर्न, महान् बन्न अनि सही बाटोतर्फ पाइला चाल्न सिकाउने पनि समय नै हो । सम्पूर्ण मान्छेको आवश्यकता पूरा गर्न मद्दत गर्ने पनि निश्चितरूपमा समय नै हो । मान्छेलाई परिश्रम, मेहनत, लगन गर्न सिकाउने, आइलाग्ने माथि जाइलाग्न सिकाउने पनि त समय हो ।

अन्ततोगत्व, हामीले हाम्रो जीवन असल एवं मूल्यवान् बनाउनु छ भने मूल्यवान् समयसंग हिँड्न, व्यवहार गर्न सिकौं तथापि हाम्रो जीवनले हारको सामना गर्नू नपरोस् अनि सफलताका शिखरहरू चुम्न सकोस्, जीवानले । वश, समय र मान्छेबीचको सम्बन्ध प्रगाढ बनोस् अनि मान्छेहरूले समयबाट भाइचारा, वन्धुत्व, एकता, मानवता एवं समानताको पाठ सिक्न सकून् ।।

हाल: सिलिगुडी, भारत

Tags: Bhutanese Literature Tanka bayalkoti समय र मान्छेहरू