विशेष अनुरोध

आदरणीय लेखक, पाठक तथा शुभेच्छुक वर्ग,

खास गरी भूटानी नेपाली साहित्यका लागि भनी सुरु गरिएको एउटा ब्लगले छोटो समयावधिमा निक्कै फैलने मौका पाएको छ। भर्खरै यसलाई आफ्नै डोमेनमा रूपान्तरण गरिएको छ। भूटानी साहित्यभित्रका प्रमुख दुई वटा भाषालाई समेट्दै यसले आफ्नो क्षितिज फराकिलो बनाउने प्रयास गर्दै छ। यस प्रयासभित्र हामी सबैको इमानदार लगावको ठुलो भूमिका छ।

आज समय हावाको वेगमा गतिवान् छ। यस गतिशील समयभित्र अनेकन् जटिलताहरू छन्। तिनै जटिलताभित्रका अघोषित अस्तित्वका समरहरूमा खडा छौँ हामी यति बेला। विश्वीकरणको सघनताभित्र सांस्कृतिक ठिमाहापनले सिर्जना गरेका सयौँ सांस्कृतिक झट्काहरूको पीडा सहँदैअज्ञात गन्तव्यतर्फ यात्रारत छौँ हामीहरू। वर्तमानमा भइरहेका धेरै घटनाक्रमहरू मूल्याङ्कन गर्दा अझै पनि हामीबिच अस्थिरता कायमै छ भन्ने लाग्छ। कतै रूपान्तरण सहज भएको छ, कतै जटिल। कतै व्यक्तिगत स्वतन्त्रताको अस्वाभाविक रूपमा दुरुपयोग गरिँदा समस्याहरू आएका छन् भने कतै उन्नतिका ढोकाहरू खुल्ला भएको आभास भइरहेछ। समयको यो तरलता जुनसुकै प्रकारको भए पनि, सङ्क्रमणकालीन रूपान्तरण जस्तो सुकै प्रकारले अघि बढे पनि आजको चुनौती हाम्रो साझा हो।

परिवार विभाजन, उनीहरूसित भेट हुने/नहुने अनिश्चयको वातावरण, संस्कारगत विविधता र बेमेलको स्थितिबाट सिर्जित समस्या, धर्मान्तरणका अथाह पीडाहरू, ह्रासोन्मुख मानवीयता आदि आजको समयका आलंकार भए पनि यो समयको प्रतिकूलता पनि हाम्रो हो। यसरी हामी आजको एउटा विशेष अवस्था बाँचिरहेका छौँ।

यस्तो अवस्थामा जहिल्यै पनि साहित्यसाधकहरुले ठुलो भूमिका खेलेका हुन्छन्। समयका अनेकन् यस्ता गतिशीलताहरू सही रूपमा मूल्याङ्कन गर्ने र समाजमा प्रवाहित गर्ने काम पनि साहित्यधर्मीहरुले नै गर्दछन्। हाम्रा सामाजिक, धार्मिक र नैतिक आस्थाहरू आज गम्भीर विभाजनको सँघारमा छन्। ‘आफ्नो’भित्रका असल संस्कारहरू संरक्षण गर्दै कुरीतिहरूको जरा खन्ने काम साहित्यकारहरूबाटै गरिनु पर्दछ।

यस्तो अवस्थामा हामीबाट लेखिने साहित्य विशेष प्रकारको हुनेछ र त्यो नै आप्रवासको असल सुसेली हुनेछ।

आज खण्डहर छन् हाम्रा सपनाहरू। आफूभित्रका ‘सबै’ कुराहरू विभिन्न ठाउँहरूमा छोड्दै ‘बिरानो’ लाई आफ्नो सम्झँदै अघि बढिरहेका हामीहरू विभिन्न ठाउँहरूमा विभिन्न प्रकारले ठोकिँदै छौँ। तिनै ठोक्काइहरूबाट निस्कने उच्छ्वास नै आप्रवासको असल सुसेली हुनेछ।

अहिलेसम्म समावेश गरिएका रचनाहरूमा साहित्यका विविध रसहरू नाटकीय रूपमा प्रस्तुत भएका छन्। यही स्तरियतालाई कायम राख्ने हो भने हाम्रो साहित्यको भविष्यप्रति निक्कै आशावादी हुन सकिन्छ भन्ने लागेको छ। यो आफैँभित्र पालिएको एउटा नजानिँदो घमन्ड पनि हो।

सत्तरीको दशकबाट सुरु भएको हाम्रो परिवेशको साहित्य साधनाले धेरै लेखकहरू जन्माएको छ; निक्कै स्तरीय पुस्तकाकारहरु पनि आएका छन् तर दु:खलाग्दो कुरा कतैबाट पनि उचित प्रकारले मूल्याङ्कन भएको छैन। हामी लेख्छौँ र हाम्रो लेखनको कसैले मूल्याङ्कन गरिदेओस् भन्ने चाहना आफैँमा एउटा कमजोरी पनि हो। अबको पालो हाम्रो हो। अबको लेखन-पठनको यात्रामा आफैँभित्रबाट लेख्ने, प्रकाशित गर्ने र समीक्षा गर्ने अभ्यास सुरु गरिनु पर्दछ। हामीसँग नेपाली र अङ्ग्रेजी दुवै साहित्यमा उच्च अध्ययन गर्ने धेरै विद्वानहरू हुनुहुन्छ। अबको हाम्रो साहित्यमा समीक्षा-समालोचना उहाँहरूबाटै आउनु पर्दछ। जीवन दर्शनदेखि नवीन साहित्य सिद्धान्तको प्रयोग पनि उहाँहरूबाटै हुनु पर्दछ। आफ्नो क्षेत्र र क्षमतामाथि कठोर अन्याय गरिरहनु भएको ‘उहाँहरू’ लाई अबको यात्रामा हार्दिक स्वागत छ।

अबको साहित्य पठनमा पाठकभन्दा ठुलो समालोचक अरू कोही पनि हुन सक्दैन। त्यसैले सम्पूर्ण विज्ञ पाठकहरूलाई आफूले पढेको रचनाको समीक्षात्मक प्रतिक्रिया गरिदिनुहुन हार्दिक अनुरोध गरिन्छ।

एउटा सानो, अभावहरूले भरिएको तर सुन्दर संसारबाट पुनर्वासको प्रक्रियासँगै संसारभरि छरिएका भूटानीहरुलाई फेरि एउटै साझा क्रीडास्थलमा फर्कन निक्कै लामो समय लाग्नेछ तापनि सम्पूर्ण शुभेच्छुकहरूलाई सेतुको भूमिका निर्वाह गरिदिनुहुन अनुरोध गरिन्छ। नब्बेको दशकमा ‘भूटानी कोपिला’लाई प्रकाशनको माध्यम बनाउने धेरै लेखकहरू आज मौनप्राय: छन्; ‘भूटान गजल मञ्च’ले जन्माएका गजलकारहरू छरपस्ट छन्। यी सबै एउटै स्थलमा आउने हो भने हाम्रो साहित्यको स्तरले निकै ठुलो उचाइलाई चुम्बन गर्ने छ। निकट भविष्यमा नै यस्तो हुने विश्वास राखिएको छ।

सम्पूर्ण लेखक-साहित्यकार तथा साहित्यानुरागी वर्गलाई यहाँसम्म आइपुग्ने गरी आफ्ना रचनाहरू प्रेषित गरिदिनुहुन Bhutaneseliterature.com हार्दिक अनुरोध गर्दछ। रचना पठाउँदा रचनाको स्तरलाई ध्यानमा राख्दिनुहोला। हामीसम्म आइपुग्ने सबै रचनाहरू प्रकाशित हुन्छन् नै भन्ने छैन; अयोग्य रचनाहरू स्वतः अस्वीकृत हुनेछन्।

यहाँ प्रकाशित सबै रचनाहरूको सर्वाधिकार Bhutaneseliterature.com सँग सुरक्षित रहनेछ। जुनसुकै माध्यमबाट पनि यहाँबाट कुनै पनि रचना कपि गरिनु वा पुनः प्रकाशित गरिनु सर्वाधिकारसम्बन्धि कानुनको उल्लङ्घन हुनेछ र यसो भएमा कानुनसम्मत प्रक्रिया अवलम्बन गरिनेछ। कुनै व्यक्तिविषेश, संस्था, पुस्तक-पत्रिका आदिले यसो गर्नु परेमा प्रकाशक र लेखक स्वयंको अनुमति लिनुपर्नेछ। रचनाकारहरूसमेतले यहाँ प्रकाशित रचना अन्यत्र दिनुपरेमा Bhutaneseliterature.com लाई जनकारी गर्नु पर्नेछ। प्रकाशनको सर्वाधिकार सुरक्षित राख्न यसो गरिएको हो; यसलाई अन्यथा नबुझिदिनुहुन रचनाकारज्यूहरुलाई Bhutaneseliterature.com हार्दिक अनुरोध गर्दछ।

साहित्यको उन्नति हाम्रो विपना बनोस्

Bhutaneseliterature.com कालागि
रमेश गौतम
नर्वे