हेमलक

तुम्बेहाङ् लिम्बु

प्राचीन युनानको हेमलक
अनि हाम्रो देशको शा-वा-सुम
उस्तै-उस्तै हुन् सानु ।

हेमलक
एक किसिमको विष थियो
जो दार्शनिक सुकारातलाई
पिउन बाध्य पारियो
शा-वा-सुम पनि
उग्रराष्ट्रवादी विष थियो
जो निरीह जनतालाई
पिउन बाध्य पारियो।

उद्देश्य एकै थिए-
प्राचीन युनानमा पनि
हेमलक पिलाउनुको अर्थ
सुकरातको विचारको
अन्त्य गर्नु थियो
भूटानमा पनि
शा-व-सुम लागु गर्नुको अर्थ
जनताको विचारको
अन्त्य गर्नु थियो

तर हेमलकले
न त सुकरातको विचार मर्‍यो
न त शा-वा-सुमले
भूटानी जनताको विचार मर्‍यो
प्राचीन युनानमा
सुकरातपछि
हजारौँ सुकरात जन्मेसरह
भूटान भूमिमा पनि
अधिकार र स्वतन्त्रताको लागि
हजारौँ सुकरात जन्मिए
कयौँले बलिदान दिए

हजारौँ वर्ष पछि
आजको युनानमा
सुकारतलाई विष पिलाउनेहरू
कहाँ पुगे थाहा छैन
तर सुकरातको विचार
आज पनि जीवित छ
युनानमा मात्र होइन
सारा विश्वमा जीवित छ

कुरा उस्तै हो सानु
समय र परिस्थितिको चक्र सामु
भूटानमा पनि
उग्रराष्ट्रवाद टिक्छ कि टिक्दैन
तानासाह टिक्छ कि टिक्दैन
शा-वा-सुम टिक्छ कि टिक्दैन
तर …
न्यायप्रेमी जनताको विचार
स्वतन्त्रताप्रेमी जनताको सपना
विधिको शासन बनेर
समानता र भ्रातृत्वको गोडाले टेकेर
संसार परिक्रमा गर्नेछ
मानवताको मन-मुटुमा फुल्नेछ
इतिहासको मथिङ्गलमा वास गर्नेछ
किन कि
सुकरातले जस्तै
भूटानी जनताले पनि
विचार तिलाञ्जलि दिएका छैनन्
बरु भूटानी संस्करणको हेमलक
हाँसी-हाँसी पिएका छन् ।।