जरिङ्गाको अचार

डोना आचार्य 
पेन्सेल्भिनिया 

भालेको डाकसँगै,

नजिकैको थुम्की

हक रक चढ्न –

हस्याँङ्ग फस्याँङ्ग गर्दै

पुग्दा नपुग्दै –

मेरो समाजको

सङ्घर्ष र निरीहताको

याद आयो ।

यादमा,

दु:ख आयो

पीडा आयो

दया आयो

क्षमा आयो

रोदन आयो

स्वाद आयो ।

स्वादमा,

गुन्द्रुक आयो –

गन्हाए पनि

मिठो लाग्ने,

सिन्की आयो –

बयिल्येपछि

छुन नसकिने ।

छुनमा,

मेरो मित्रले छोएको

खान नहुने

उसले सिलाएको

धड्न हुने

मिठो मसिनोमा

छुइछितो नहुने

मेरो गाउँको

मेरो ठाउँको

गन्हाउने

परम्परा याद आयो ।

आउँदामा,

आउँदा –

जरिङ्गाको बुटो आयो

बुटो देखेँ

सुकेको फल देखेँ

बिउ देखेँ

 

वसन्तमा-

उम्रन पाउँदा नपाउँदै,

दु:खमा,

मिठो बनाएर खाइने

जरिङ्गाको अचार देखेँ ।

जरिङ्गाको अचारमा,

मेरो समाजको निरीहता देखेँ ।

मलाई,

जरिङ्गालाई

खान योग्य

बनाउन

उमालेको देखेँ ।

उमालेर

बनाएर

खाएको मिठो अचार –

उमाल्दै गर्दा

चलाउनु भने

विषाक्त हुने सम्झेर

बिस र ओखती

छुट्याउने बानी परे नि

मनलाई मारेर –

अर्काको सम्झँदै

उम्लिँदै गरेको

जरिङ्गो

नचलाएर

नमार्ने

निधो गरेँ

मेरो निधो

अर्काको निधो

बनिरहला ?

जरिङ्गाको अचार

कहिले सम्म

चलिरहला

 

अचार –

बिस फालेर बनाउँदा

मिठै हुन्छ

मेरो समाजका

कर्णधारहरूले

कति ध्यान देलान्

परम्पराको-

हत्तार हत्तार अचार

बनाउने भएर

पखाला मात्र लाग्ला कि

कतै मरिजालान्

बिस फालुन्जेल पर्खने

धैर्य

मेरा बाउ बाजेमा – थियो

ममा पनि छ

मलाई पखाला पनि लागेको छैन

के मैले

छोरोलाई

छोरीलाई

यो बिसबाट

बिसमा

खाना खोज्न

सिकाउँला?

अभावमा

सङ्घर्ष गर्दै

बाँच्नुको आनन्द

खै!

अभावमा

दु:खमा

स्वभावमा

सुखमा

यो अचार खाने चलन

उस्तो कि

हाम्रो

चोरी छली खाने

मानसिकता ?

 

थुम्कीमा बसेर

पारि डाँडामा

देखिएको सूर्योदय हेरेँ –

सँगै हिँडेका साथीहरू

फोटो खिच्नमा

मग्न थिए –

मलाई

जरिङ्गाको चटारो !