साँच्चै, देशको सिमाना कहाँसम्म हुन्छ ?

दुर्गाप्रसाद रिमाल
अल्बेरी, अस्ट्रेलिया

देश भनेको भूगोल हो कि
देश भनेको माटो हो कि
देश भनेको क्षेत्रफल हो कि
देश भनेको पर्खाल हो कि
देश भनेको के हो .. ?

मेरा हजुरबाले एउटा देशमा राजाको चाकडी गरे
मेरा बा’ले अर्को देशमा शरणार्थीको उपमा पाए
म तेस्रो देशमा आप्रवासी भएर बाँचिरहेको छु
जीवनले धेरै बुझायो तर एउटा कुरा कहिल्यै बुझ्न सकिनँ
साँच्चै, देशको सिमाना कहाँसम्म हुन्छ ?

देशको अस्तित्व कति हुन्छ ?
भूगोलको क्षेत्रफल कति हुन्छ ?
माटोको माया कति हुन्छ ?
समयको पर्खाई कति हुन्छ ?
जातिको आयु कति हुन्छ ?

म जहाँ जन्में, त्यहाँ पनि देश थियो
जहाँ शरणार्थी भएँ, त्यहाँ पनि देश थियो
आज जहाँ बाँचिरहेको छु, त्यहाँ पनि देश छ
तर पनि एउटा कुरा मैंले कहिल्यै बुझ्न सकिनँ
साँच्चै, देशको सिमाना कहाँसम्म हुन्छ ?

मैंले तीनवटा जीवन तीनवटै देशमा बाँचेको छु
लाग्छ, मेरो आयु अरूकोभन्दा तेब्बर हुनु पर्ने हो
लाग्छ, मेरो देश एउटाभन्दा धेरै हुनु पर्ने हो
तर यो सम्भव भएन र अझै पनि बुझ्न सकिनँ
साँच्चै, देशको सिमाना कहाँसम्म हुन्छ ?