राजनीति
दीर्घराज प्रियसी हाल: मुम्बई, इन्डिया यसै फागुनको महिना, केही काम गरेर थाकेको म अचानक अर्को काम आईपर्यो रत्नपार्कबाट पुरानो बसपार्क जानुपर्ने भयो। एउटा साथीपनि जानै आँटेको रहेछ। सँगै जाने कुरा […]
Category: लेख / रचना
-
-
भूटानमा नेपालीहरूको प्रवेश: एक विश्लेषण
प्रा. बालकृष्ण पोखरेल [प्रशिद्ध भाषाविद तथा साहित्यकार प्रा. बालकृष्ण पोखरेलको आज राति निधन भएको छ। स्वर्गीय पोखरेल प्रति हार्दिक श्रद्धासुमन अर्पण गर्दै भूटानी कोपिला (अङ्क १०, सन्२००८) मा प्रकाशित प्रा […]
-
सांकेतिक भाषा सञ्चार:- मेरो आवज
पुष्प ढकाल (सांकेतिक) साउथ डाकोटा, अमेरिका भूटानको साम्ड्रुपजोङ्खर जिल्ला अन्तर्गत हस्तिनापुर ब्लकको बेतहोली गाउँमा जन्मेको थिएँ । मेरा घरमा म र मेरी दिदी बाहेक अरू सबै सुन्ने थिए भने हामी […]
-
आदिकवि भानुभक्त र उनका केही विवादित पक्षहरू
प्रतिमान सिव ओहायो, अमेरिका आदिकवि भानुभक्त आचार्य भन्दा धेरै पहिला सुवानन्द दास र त्यस पश्चात् अन्य धेरै प्रखर कविहरू हुँदा हुँदै पनि उनी आदिकविको श्रीपेच भिर्न सफल […]
-
२०५ औँ भानु जयन्ती
जे एन दाहाल पेन्सिल्भिनिया, अमेरिका भानुभक्त आचार्यको जन्म, असार २९ चुन्डी रम्घा तनहुँ वि.सं १८१४ मा भएको थियो।ब्राम्मण परिवारमा जन्मलिई, उनले आफ्नै घरमा हजुरबा श्रीकृष्ण आचार्यबाट धार्मिक शिक्षा लिएका थिए। भानुभक्तले […]
-
‘आदिकवि’ नै हुन् त भानु बाजे ?
भक्त घिमिरे पेन्सिल्भिन्या, अमेरिका मैले यस विषयमा यही प्रकृतिका लेख लेखेको यसपटकमा तीनवटा भएछन् । तर, इतिहासको खोज-अनुसन्धानमा लागेका कोही व्यक्तिविशेषबाट ठोस प्रतिक्रियाहरु आएका छैनन् ! सबैले ‘आदिकवि जयन्ती’, […]
-
ईश्वर, भगवान, धर्म र प्रार्थनाका कुरा
भक्त घिमिरे -पेन्सिलभेनिया/अमेरिका हामी यहाँनेर धर्म र प्रार्थनाको कुरा गर्न लागिरहेका छौं । धर्म भन्ने शब्दका अनेकन परिभाषाहरु छन् । जस्तैः कर्तव्यनिष्ठ दायित्वको अभिभारा; निराकार ब्रह्मको खोज र पहिचान आदि […]
-
शास्त्रीय अर्थभेदः आस्तिक र नास्तिक
भक्त घिमिरेः पूर्वीय दर्शनशास्त्रमा जम्मा नौवटा दर्शनहरु समावेश छन् । जसमध्ये छवटालाई आस्तिक र तीनवटालाई नास्तिक वर्गमा राखिएको छ । आस्तिक दर्शनमा पूर्वमीमांसा, उत्तर मीमांसा (वेदान्त), वैशेषिक, सांख्य, न्याय र […]
-
नेपाली भाषा र अस्तित्व
धर्मेन्द्र तिम्सिना “क्षितिज” ओहायो, अमेरिका मेरा बुबाले भन्नुभएको “वहाँले आफ्नो देश, आफ्नो भाषाको लागि छोड्नुभएको रे” । भूटानी निरङ्कुश शासकद्वारा नेपाली पुस्तकहरू जलाइँदा, हाम्रा हलो जोत्ने बुवाका अनि घाँस काट्ने […]
-
अन्योलः चाड-पर्व, बलिप्रथा र हामी
भक्त घिमिरे जब जब चाड-पर्वहरु आउँछन्, नेपाली समाजमा बलिप्रथाका बारेमा अनेक तर्कातर्कीहरु शुरु हुन्छन् । दशैं वा विजयादशमीको अवसरमा चली आएको बलिप्रथाका बारेमा सदियौंदेखि चर्चा हुँदै आएको छ । कसैले […]
-
गोर्खाल्याण्डको फेसबुक फोबिया
भक्त घिमिरे केही वर्षअघिको कुरा हो, प्रशान्त तामाङ भन्ने भारतीय युवालाई गायनको सेलिब्रिटी बनाउनमा भारत र नेपाल सबैतिरका दाजुभाइ, दिदी-बहिनीहरु खटेका थिए । तेरिया मगरलगायत अनेकन नेपाली नामका सेलिब्रिटीहरु भारतबाट […]
-
पुनर्विचरणपत्र
नैनसिंह मगर न्यु योर्क, अमेरिका “जे सुनिरहेको छु, त्यही भनिरहेको छु । जे देखिरहेको छु, त्यही लेखिरहेको छु ।” मेरो व्यक्तिगत स्वार्थका लागि होइन यो निवेदन, सारा मानिसहरू जहाँ विविध […]
-
हाम्रो साहित्यको नवीन बाटो
भक्त घिमिरे/अमेरिका ‘साहित्य’ शब्द एउटै भए पनि यसलाई हेर्ने दृष्टिकोण विभिन्न छन् । विषयको आशय, शैली र लक्ष्यका आधारमा साहित्यलाई पनि विभिन्न धारमा वर्गीकृत गरिन्छ । परम्परावादी, यथास्थितिवादी, सुधारवादी, प्रगतिवादी […]
-
“यो जिन्दगी खै के जिन्दगी”
सुशिल रेग्मी प्रत्येक साँझ जब नजिकैको रेलरोडमा रेलको लामो साइरन बज्छ अनि मेरो पनि बैठक कोठाबाट आफ्नो कोठामा उकालो चड्ने समय हुन्छ। कोठामा प्रवेशसँगै मेरा आँखा एकाएक छिमेकिको […]
-
भुसभित्रको आगो
देवेन्द्र भट्टराई काठमाडौँ ‘भूटानीहरूका माझ पुनर्बासको चिठ्ठा एउटा जटिलता भएर उदायो । नखाउँ भने दिनभरिको सिकार, खाउँ भने कान्छा बाको अनुहार भनेझैं हामीमाझ केवल दुइटा विकल्प उभ्याइयो— कि त पुनर्बासमा […]
-
नेपाली नागरिकता भएका एक ‘भूटानी शरणार्थी’
विद्यापति मिश्र आजभन्दा ठिक छ वर्ष अघिको कुरा हो । नजिकैको रेडियो सेटमा सुमधूर सङ्गीत ‘फुलको थुङ्गा बगेर गयो गङ्गाको पानीमा…’ घन्किरहेको थियो । म भने विछ्याउनामा पल्टेको थिएँ । […]
-
बेराग पात्रहरुको आकाश
रमेश सायन म आफू एउटा कथा हुँ । भेटेका हरेक मान्छे पात्र हुन्- जसको बजारमा माग छैन । पाठक छैनन् र दोस्रो संस्करण निस्कने छैन । बाँच्ने शैली बेरागात्मक छ […]
-
रेण्डम राईटिङ्ग
बादल बेलडागी–३ पहिलो विश्व युद्ध पछि मित्रराष्ट्र रसियाका पन्ध्र अरब शरणार्थीहरुको उद्धारका साथै सहयोगका निम्ति शरणार्थी उच्च आयोगको स्थापना सन् १९२१ मा डा. नानसेनले गरेको पाइन्छ । शरणार्थी उच्च आयोग […]
-
देशको सम्झनामा-३
भक्त घिमिरे अमेरिका …..अघिल्लो प्रकाशित अंकबाट क्रमश: धारामा पानी भर्न आएकी योल्मो गाग्री त्यहीँ राखेर स्याँ- स्याँ गर्दै बलबहादुर विष्टको घरछेउ पुगी । एक-दुईवटा पोकामा चामल, लुगा-फाटो र भाँड़ा-वर्तन पोको […]
-
समाधि खोज्दै शिविर यात्रा
तारालाल श्रेष्ठ काठमाडौँ सनक र रचना सरस्वती पूजाको दिन, काठमाडौ“ विमान स्थल बरफझैँ चिसो थियो । तराइतिर शित लहर यथावतै । काठमाडौँबाट भद्रपुरका लागि उडेको बुद्ध एअर भिजिविलिटी कम भएकाले […]
-
देशको सम्झनामा-२
भक्त घिमिरे, अमेरिका …..अघिल्लो प्रकाशित अंकबाट क्रमश: ‘‘बुढेसकालको सहारा एउटैमात्र छोरो । कहिल्यै दुःख नभोगेको । जुनै शर्त गरेर भए पनि उकासेर ल्याउँछु’’, आफ्नो निर्णय मनमनै आफैंलाई भने बिष्ट बाजेले […]
-
नाच्नु र गाउनुमात्र संस्कृति होइन
देबी सुवेदी ‘बी’ पेन्सिलभानिया-अमेरिका हाल अमेरिकामा नेपालीभाषी भूटानीहरूको जीवन, कला-संस्कृति, साहित्य अनि वास्तविकतालाई अध्ययन-अनुसन्धान गर्न खोज्ने व्यक्ति, संस्था अनि विश्वविद्धालयहरूको संख्या बड्दै गएको देखिन्छ । नयाँ पिढ़ीसँगको हावभाव, कुराकानीलाई आधार […]
-
गीताको इन्द्रेणी चिन्तन
रमेश गोर्खाली पाटन संयुक्त क्याम्पस मानवीय जीवनको मूल सौन्दर्य सहअस्तित्व, समष्टिपरक संचेतना र सामाजिक न्याय हो । ‘बाँच र बाँच्न देऊ’ को कल्याणकारिताको शङ्ख फुक्नेको सङ्ख्या सानो तथा प्रभुत्व र […]
-
आँखा
शिवलाल दाहाल, विर्तामोड, नेपाल आँखा ! आँखाको कुरा गर्दा तपाईँलाई रिस उठ्ला तर आँखा नर्फकाउनुहोस् । म यहाँ तपार्इँका आँखाको दोष खोट्याउन आएको होइन । म त मेरै आँखाको बारेमा […]
-
देशको सम्झनामा
भक्त घिमिरे अमेरिका जोङ्ग (जिल्ला प्रशासन कार्यालय) को ढोकामा प्रहरी खड़ा छ । विजय पसिनासरि भएर प्रहरीको अगाड़ि उभिन्छ । ‘तिमी बक्खु लाउनु जान्देना?’ यति भन्दै विजयको बक्खु तानतान् तुनतुन् […]
-
हो म नेपालबाट आएकी हुँ
आचार्य प्रभा अमेरिका जब,जब मान्छे आफू आफ्नो ठाउँ,आफन्त वा आफ्नो भूमिबाट टाढिन्छ अनि मात्र ती चिजहरुको अभावमा पिसिएको अनुभव गर्न थाल्छ अनि ती चिजहरुको महत्वको आभाष पाउन थाल्छ | यस्तै […]
-
सैनिक परिवेश र नेपाली साहित्यको अन्तरसम्बन्ध
विश्वासदीप तिगेला विकास र व्यापकतालाई हेर्दा नेपाली भाषा समृद्ध भाषा हो । नेपाली भाषाका प्राप्त लिखित ग्रन्थहरूमध्ये सर्वप्राचीन नमुनाका रूपमा ‘बाजपरीक्षा’ प्रस्तावित गरिएको छ । तर, ‘भास्वती’ १४५७ लाई हेर्दा सर्वप्राचीन […]
-
नयां वर्ष, सभ्यताको सानो पाइला
भारती गौतम बोस्टन, अमेरिका “नयां सरुवा भई आएको हुलाकेझैं झोलामा सूर्जेको एउट पुलिन्दा बोकेर छानामाथी वैशाख हिडिरहेछ” – भूपी शेरचन। – छानामाथि हिडिरहेको र वन पाखाभरी फक्रिन थालेको वैशाख साच्चै […]
-
ग्लोबल बन्यो शरणार्थी साहित्य
कुमार लुइँटेल दमक नगण्य रुपमा केही दशक अगाडिबाटै भूटानी नेपाली साहित्यले बामे सर्न शुरु गरेको हो । तर, नब्बेको दशकबाट भुटानी साहित्यले एउटा आस लाग्दो माहौल सृजना गर्यो । भूटानभित्र […]
-
भूक्तभोगिको अनुभव
कमलापति सुवेदी अमेरिका म कमलापति सुबेदी । मेरो जन्म भूटान देशको चिरांग जिल्लामा सन् १९४७ सालमा भएको हो । त्यसपछि सर्भाङ् जिल्लामा सन् १९९० सालसम्म देशको सेवा लगायत उन्नत्मुलक काम […]